Nước mắm Phan Thiết được hình thành từ 200 năm về trước được cả trong và ngoài nước ưa thích loại nước mắm này. Nước mắm này thuộc loại lão làng có mặt trong hầu hết tại các thị trường như siêu thị, chợ hay cửa hàng bán thực phẩm khô. Hãy cùng tìm hiểu về loại nước mắm “già làng”này ngay tại đây.
Nước mắm Phan Thiết nổi tiếng với độ đậm đà và thơm ngon mang đậm phong cách truyền thống của người Việt Nam. Đây là linh hồn của quê hương xứ sở, những người nơi đây luôn tự hào khi đem đến những chai mắm đặc sản được nhiều người yêu thích.
Đã có những thương hiệu nước mắm nổi tiếng như: nước mắm Nha Trang, nước mắm Phú Quốc… nhưng ai đã 1 lần đến Bình Thuận, không thể không nhớ hương vị nồng nàn , thơm tho của nước mắm Phan Thiết.
Sử dụng nguyên liệu là những con cá cơm nhỏ nhắn, tươi nguyên, những người làm nước mắm đã ủ mắm trong lu khạp và đem phơi ở ngoài trời. Có lẻ nhờ cái nắng , cái gió của xứ này đã mang lại hương vị thơm ngon đậm đà của nước mắm Phan Thiết nổi danh cả trăm năm nay .
Nghề sản xuất, chế biến nước mắm tại Phan Thiết đã hình thành cách đây hơn 200 năm. Vào cuối thế kỷ 17, đạo quân do Nguyễn Hữu Cảnh tiến sâu vào đất Phương Nam, nhiều ngư dân ở các tỉnh miệt ngoài gồm Nam, Ngãi, Bình, Phú (Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên) đã kéo cả gia đình vượt biển lần lượt đổ bộ lên vùng đất mới Phan Thiết, mong tìm kiếm chốn an cư lạc nghiệp.
Theo “Địa chí Bình Thuận” từ năm 1809 đến năm 1930, nghề sản xuất nước mắm Phan Thiết đã trở thành một ngành công nghiệp độc đáo so với cả nước, là ngành công nghiệp duy nhất trong nền kinh tế địa phương. Năm 1904, Công sứ Pháp ở Bình Thuận đã đánh giá, Phan Thiết là một trung tâm quan trọng nhất của Trung Kỳ về khuếch trương thương mại và công nghiệp chế biến nước mắm.
Nhà thùng gỗ hình trụ gọi là thùng lều, cao 2 – 2,5 m, dung tích 2.5-8 m3 là bể chứa phổ biến để muối cá. Tuy nhiên, thời kỳ đầu, mắm được muối trong lu, khạp sành. Cá cơm, cá nục tươi sau khi đánh bắt về sẽ được đưa thằng từ ghe đến xưởng làm mắm. Cá muối mắm phải tươi nguyên. Chế biến nước mắm theo phương pháp cổ truyền là gài nén. Lu sành được người địa phương quen gọi mái vú có đục vòi ở gần đáy để rút nước mắm. Cá được đảo liên tục đến khi chượp (tức là hỗn hộn cá ướp muối) chín thì tiến hành kéo rút liên hoàn.
Nghề làm mắm hình thành từ ban đầu do ngư dân đánh bắt cá nhiều quá sử dụng không hết nên chuyển qua muối cá để bảo quản được lâu hơn, sau đó họ tìm tòi và nghiên cứu, sáng tạo ra phương pháp kéo rút sống lấy nước mắm từ thô sơ dần đến hoàn chỉnh nhất.
Nước mắm Phan Thiết nên chọn loại nào ngon?
Đến Phan Thiết thì chọn nước mắm nào an toàn nhất thì câu trả lời chỉ có thể là: Ai đến Phan Thiết cũng thường chọn cho mình những chai mắm ngon nhất về làm quà cho bạn bè và người thân. Có rất nhiều loại mắm khác nhau phù hợp với mục đích sử dụng của người dùng. Nếu dùng để mua làm quà hoặc ăn trong gia đình thì bạn nên mua nước mắm hiệu con cá vàng. Đây là loại nước mắm rất lâu đời và chất lượng, được nhiều du khách mua về làm quà. Ngoài ra thì thương hiệu hai con cá vàng này còn có một loại nước mắm chấm rất ngon với 45 độ đạm đó là nước mắm Tam Tài và nước mắm Tứ Tuyệt loại chi nhỏ, chỉ dùng để chắm đồ ăn cực kì ngon. Ngoài ra còn một loại nước mắm nữa bạn mau để ăn hằng ngày trong gia đình cũng rất là ngon đó là nước mắm Ngọc Định.
Được Sách kỷ lục Việt Nam công nhận là top 10 nước chấm gia vị nổi tiếng Việt Nam, nước mắm Phan Thiết hôm nay còn được xem là một trong những “món quà lưu niệm” đầy ý nghĩa mà du khách khắp nơi khi đến tham quan nghỉ dưỡng tại thành phố biển đem về biếu người thân, bè bạn. Nếu không thể đến Phan Thiết thì bạn cũng có thể lựa chọn một số sản phẩm nước mắm có chất lượng tương tự tại đây.
Theo Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, tham quan và tìm hiểu nghề làm nước mắm hiện là một trong những sản phẩm du lịch độc đáo mà du khách trong, ngoài nước đều rất háo hức khi đến thành phố biển. Nước mắm Phan Thiết mang một vị đặc trưng riêng khác với nhiều loại mắm khác. Càng về lâu nó càng khẳng định được nước mắm nguyên chất từ mùi cho đến vị thơm ngon lạ thường.